The Trauma Code ในชีวิตจริงเรามีคุณหมอ ‘แพคคังฮยอก’ คอยรับไว้ไม่ให้ร่วงหล่น?

“มีผู้บาดเจ็บอีกมากที่ควรรอดชีวิต แต่ต้องตายเพราะระบบสังคมที่เน่าเฟะ” แพคคังฮยอก จากซีรีส์ The Trauma Code หมาบ้าแห่งวงการศัลยแพทย์ประจำแผนกอุบัติเหตุฉุกเฉิน โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยฮันกุก บอกเราไว้แบบนั้น

The Trauma Code กลายเป็นอีกหนึ่งซีรีส์ทางการแพทย์น้ำดีที่ทำให้เราได้เห็นคุณค่าของชีวิตมนุษย์ ผ่านการทำงานต่อสู้กับเวลาของเหล่าบุคลากรทางการแพทย์ในหน่วยฉุกเฉิน ซึ่งเราต่างรู้กันดีว่าทุกเวลานาทีมีค่า และถึงจะเป็นหน่วยด่านหน้าที่สำคัญ แต่บุคลากรและงบประมาณก็ไม่เคยพอเพียงจะช่วยให้การทำงานสะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น เรื่องราวในซีรีส์ได้เล่ารายละเอียดเหล่านี้ผ่านเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ซึ่งย้อนกลับไปราวปี 2014-2016 อ้างอิงตามรอยสักของคุณหมอแพค

ความน่าสงสัยก็คือ สถานการณ์ด้านการรักษาพยาบาลเกาหลีใต้ช่วงนั้นเป็นอย่างไร ข่าวแพทย์เกาหลีประท้วงเมื่อปีที่แล้วเกี่ยวไหม ชีวิตจริงมีคนแบบคุณหมอแพคคังฮยอกคอยต่อสู้แบบบ้าเลือดไหม และบ้านเราล่ะ ชีวิตหมอ พยาบาล บุคลากรทางการแพทย์ต่างหรือเหมือนในปัญหานี้ 

ดูซีรีส์ให้ซีเรียส ได้รวบรวมข้อมูลมาเพื่อหาคำตอบ

Photo: Al Jazeera

การประท้วงหยุดงานวงการแพทย์เกาหลีใต้ในปี 2024

ชีวิตจริงไม่ได้สวยหรู วงการแพทย์ในเกาหลีประสบปัญหาขาดแคลนบุคลากรมายาวนาน จนเดินทางมาถึงจุดวิกฤต 

ในเดือนกุมภาพันธ์ 2024 แพทย์อินเทิร์นราว 9,275 คน หรือราว 2 ใน 3 ของแพทย์อินเทิร์นทั่วประเทศ ได้ทำการประท้วงคัดค้านแผนปฏิรูปการแพทย์ของรัฐบาล จนทำให้หลายโรงพยาบาลได้ลดชั่วโมงการทำงานของห้องฉุกเฉิน และชั่วโมงการผ่าตัดต่างๆ เพราะบุคลากรทางการแพทย์ไม่เพียงพอ

เหตุการณ์ประท้วงนี้เกิดขึ้นเนื่องจากรัฐบาลผลักดันให้มีการปฏิรูปทางการแพทย์ โดยมีประเด็นสำคัญคือการเพิ่มโควต้าการรับนักเรียนแพทย์ในมหาวิทยาลัย จาก 3,000 คนเป็น 5,000 คนต่อปี เพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลน แต่ขณะเดียวกันมหาวิทยาลัยทางการแพทย์ก็ไม่ได้มีบุคลากรเพียงพอในการรองรับนักศึกษาจำนวนมาก ทั้งยังเกรงว่าจะส่งผลกระทบต่อคุณภาพการศึกษา และการทำงานในอนาคต

การประท้วงกินเวลายาวนานหลายเดือน แม้ภาครัฐจะมีมาตรการหลายอย่างเพื่อดึงให้เหล่าแพทย์กลับไปทำหน้าที่ แต่ก็ใช่ว่าปัญหาที่ยืดเยื้อมาเป็นเวลานานจะหายไป ถึงตอนนี้ได้แต่คาดเดาว่าการที่ประธานาธิบดียุนซอกยอลถูกจับกุม อาจช่วยให้ปัญหานี้เบาบางลงไปบ้าง เนื่องจากการประนีประนอมมากกว่านโยบายยอมหักไม่ยอมงอ

เกาหลีใต้ สังคมซูเปอร์สูงวัย

ปัญหาการขาดแคลนแพทย์ยิ่งจะหนักหนาขึ้นไปอีกสำหรับเกาหลีใต้ เพราะกำลังกลายเป็นสังคมผู้สูงอายุเต็มตัว (Super Aged Society) โดยในปี 2024 มีรายงานว่า 20% ของประชากรอายุเกิน 65 ปี และมีอัตราการเกิดต่ำติดอันดับมาหลายปี มีการคาดกันว่าในปี 2050 เกาหลีใต้จะมีประชากรสูงอายุอยู่ที่ 39.4% ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อจำนวนประชากรที่มากเกินความสามารถของแพทย์ในการรองรับ

องค์การอนามัยโลก หรือ WHO กำหนดมาตรฐานแพทย์ไว้ที่ 1 ต่อประชากร 1,000 คน 1,000 คน สำหรับเกาหลีใต้ในปี 2021 มีสัดส่วนแพทย์ที่ 2.56 ต่อประชากร 1,000 คน ซึ่งนับว่าสูงกว่ามาตรฐานที่กำหนดไว้ 

แต่หากมองในกลุ่มของประเทศพัฒนาแล้ว ค่าเฉลี่ยของสัดส่วนจะอยู่ที่ 3.7 ต่อประชากร 1,000 คน ซึ่งหมายความว่าเกาหลีใต้ก็ติดอันดับรั้งท้ายของสัดส่วนแพทย์ต่อประชากร โดยอันดับหนึ่งคือประเทศออสเตรีย มีสัดส่วนแพทย์ 5.5 ต่อประชากร 1,000 คน 

ไม่ต้องพัก ข้ามมาที่ประเทศไทยเราเลยแล้วกัน บ้านเราไม่ต่างอะไรกับเกาหลีใต้ ซ้ำร้ายอาการหนักกว่าอีก เพราะสัดส่วนแพทย์ต่อประชากรของไทยอยู่ที่ 0.5-0.8 ต่อประชากร 1,000 คน ซึ่งต่ำกว่าค่ามาตรฐานของ WHO เสียอีก กระนั้นตัวเลขที่ว่านี้อาจจะแปรผันไปในพื้นที่ด้วย เพราะสำหรับกรุงเทพมหานครอาจจะมีจำนวนแพทย์สูงกว่า แต่ถ้าต่างจังหวัดหรือพื้นที่ห่างไกล เป็นไปได้ทีเดียวว่าจำนวนแพทย์ 1 คนอาจต้องดูแลประชากรสูงกว่า 1,000 คนหลายเท่าตัว

Photo: The Korea Times

คุณหมออีกุกจง ตัวจริงเสียงจริง คนต้นเรื่อง

นายแพทย์อีกุกจง เป็นศัลยแพทย์ที่มีชื่อเสียงของเกาหลีใต้ เชี่ยวชาญด้านศัลยศาสตร์อุบัติเหตุ การรักษาอาการหลังอุบัติเหตุ รวมถึงบาดแผลถูกยิง คุณหมอได้รับการยกย่องว่าเป็นบุคคลสำคัญในการพัฒนาระบบดูแลผู้ป่วยฉุกเฉินในประเทศ

– ในปี 2011 คุณหมออีกุกจงกลายเป็นฮีโร่ หลังจากผ่าตัดช่วยชีวิตกัปตันซอกแฮกยุน ซึ่งได้รับบาดเจ็บสาหัสระหว่างปฏิบัติการช่วยเหลือจากตัวประกันจากโจรสลัดโซมาเลีย 

– ปี 2017 คุณหมออีกุกจงได้รับความสนใจอีกครั้งจากการผ่าตัดรักษาทหารเกาหลีเหนือที่ได้รับบาดเจ็บจากกระสุนปืนหลายแห่ง ขณะที่หลบหนีข้ามเขตปลอดทหาร (DMZ)

– นอกจากนี้คุณหมอยังมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านการดูแลผู้ป่วยบาดเจ็บฉุกเฉินของเกาหลีใต้ โดยเฉพาะการจัดตั้งศูนย์ดูแลผู้ป่วยฉุกเฉินระดับภูมิภาคที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยอาจู ซึ่งนับเป็นก้าวสำคัญในการรักษาพยาบาลผู้ป่วยอุบัติเหตุฉุกเฉิน

– เดือนธันวาคม 2023 คุณหมออีกุกจงได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงพยาบาลทหารแดจอน ซึ่งเน้นย้ำถึงความมุ่งมั่นของเขาในการดูแลผู้ป่วยบาดเจ็บและบริการทางการแพทย์ทั้งในภาคพลเรือนและทหาร

ตลอดเวลาในวิชาชีพแพทย์ คุณหมออีกุกจงได้เน้นย้ำถึงความจำเป็นในการให้การสนับสนุนและทรัพยากรที่ดีขึ้นสำหรับศูนย์ดูแลผู้ป่วยบาดเจ็บฉุกเฉิน ความทุ่มเทและการสนับสนุนของคุณหมอมีอิทธิพลอย่างมากต่อการพัฒนาและยกระดับระบบการดูแลผู้ป่วยบาดเจ็บของเกาหลีใต้

ด็อกเตอร์เฮลิฯ เปิดตัวห้องฉุกเฉินบินได้

ในตอนท้ายของซีรีส์ มีฉากสำคัญคือพิธีเปิดทำการของด็อกเตอร์เฮลิฯ หรือคุณหมอเฮลิคอปเตอร์ ซึ่งเป็นเฮลิคอ เตอร์เพื่อการรักษาพยาบาลโดยเฉพาะ โดยในซีรีส์ The Trauma Code เราจะเห็นว่าคุณหมอแพคประเดิมใช้งานแบบพิธียังไม่ต้องเริ่ม

ในความจริงนั้น ด็อกเตอร์เฮลิฯ หรือ Dr.Helicopter ปรากฏตัวครั้งแรกในเกาหลีใต้เมื่อเดือนกันยายน 2011 ทำหน้าที่เป็นห้องฉุกเฉินลอยฟ้าที่ช่วยให้เวลาในการรักษาพยาบาลรวดเร็วมากยิ่งขึ้น ภายในมีอุปกรณ์ครบครันเพื่อช่วยชีวิตได้ไม่ต่างกับห้องผ่าตัดขนาดเล็ก โดยเฉพาะผู้บาดเจ็บหรือประสบอุบัติเหตุในพื้นที่ห่างไกล 

ส่วนของเฮลิคอปเตอร์ที่หน่วยงานภาครัฐต่างๆ มีก่อนหน้านั้นจะเป็นเฮลิคอปเตอร์เพื่อขนย้ายผู้ป่วยและผู้บาดเจ็บ มีอุปกรณ์ช่วยชีวิตเบื้องต้น อย่างที่เราได้เห็นในซีรีส์ที่คุณหมอแพคทำงานร่วมกับหน่วยกู้ภัยนั่นล่ะ

กัปตันซอกแฮกยุนกับเหรียญกล้าหาญ ในการมอบรางวัลปี 2011 ของ IMO – International Maritime Organization กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ
Photo: gcaptain.com

ภาพของคุณหมออี และกัปตันซอก ในเดือนกุมภาพันธ์ 2011 ระหว่างการรักษาที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยอาจู
Photo: The Korea Times

กัปตันซอกแฮกยุน ฮีโร่ผู้รอดชีวิต ด้วยฝีมือคุณหมออีกุกจง ต้นแบบหัตถ์เทวดา แพคคังฮยอก จากซีรีส์ The Trauma Code  

อีพีท้ายๆ ของซีรีส์ The Trauma code อาจจะดูเหนือจริงอยู่บ้าง แต่ถึงอย่างนั้น เรื่องราวก็หยิบเอาเหตุการณ์จริงในปี 2011 เข้ามาเป็นแรงบันดาลใจได้อย่างกลมกล่อม นั่นก็คือเคสการรักษาของศูนย์ฉุกเฉินโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยฮันกุก ที่คุณหมอแพคคังฮยอกและทีมต้องเดินทางข้ามแดนไปผ่าตัดทหารที่ถูกยิงในประเทศซูดานใต้ 

ต้นแบบเรื่องราวจริงนี้นับเป็นการผ่าตัดครั้งสำคัญของคุณหมออีกุกจง (ต้นแบบตัวจริงคุณหมอพัค) เมื่อครั้งที่ยังทำงานให้ศูนย์ฉุกเฉินที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยอาจู ในเมืองซูวอน 

Operation Dawn of Gulf of Aden
เดือนมกราคม 2011 เรือบรรทุกสารเคมีขนาดใหญ่ Samho Jewelry ที่มีเส้นทางการเดินเรือจากสาธารณรัฐอาหรับเอมิเรตส์ไปยังศรีลังกา ถูกโจรสลัดโซมาเลียยึดครองบริเวณทะเลอาราเบียน กัปตันซอกแฮกยุน วัย 58 ปี ได้พยายามปกป้องเรือและลูกเรือเอาไว้ ด้วยการถ่วงเวลาให้เรือยังอยู่บนเส้นทางน่านน้ำสากลให้ได้นานที่สุด ระหว่างรอให้การช่วยเหลือจากภาครัฐเดินทางมาถึง 

กัปตันซอกแฮกยุนทั้งลดความเร็วเรือโดยไม่ให้ผิดสังเกต ปนเปื้อนเชื้อเพลิงจนทำให้เครื่องยนต์ทำงานไม่เต็มที่ และแอบส่งข้อมูลให้กับทีมกองทัพเรือเกาหลีโดยตลอด เหล่าโจรสลัดจับความผิดสังเกตนี้ได้และได้ทำการทรมานอย่างทารุณ เขาถูกยิงราว 6 นัดบริเวณแขน ขา ท้อง และอยู่ในอาการวิกฤต 

ภายหลังปฏิบัติการช่วยเหลือเรือ Samho Jewelry สำเร็จ กองทัพเรือเกาหลีได้ส่งตัวกัปตันซอกแฮกยุนไปยังโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยอาจู 

ความกล้าหาญ
ระหว่างการรักษาและผ่าตัดหลายครั้ง โอกาสของกัปตันซอกแฮกยุนนับว่าวิกฤต คุณหมออีกุกจง ผู้อำนวยการศูนย์ฉุกเฉิน ยังบอกว่าการรักษาชีวิตของกัปตันเรือที่ในตอนนั้นเป็นฮีโร่ของเกาหลียืนอยู่บนความเสี่ยง เพราะอาจเป็นการสร้างชื่อให้กับตัวเขาและโรงพยาบาล แต่ในทางตรงกันข้าม อาจกลายเป็นการจบอนาคตทางการแพทย์ รวมถึงโรงพยาบาลด้วยเช่นกัน ถึงอย่างนั้น ในหัวของคุณหมออีมีเพียงความกล้าหาญที่เขาได้รับมาจากกัปตันซอกแฮกยุน ผู้ชายที่กล้าลุกขึ้นสู้ต่อต้านเหล่าโจรสลัดโซมาเลีย คนที่ไม่ยอมก้มหัวให้คนชั่ว แม้ว่าจะอยู่ในสถานะที่ไม่อาจจะสู้ได้ก็ตาม

1 เดือนเต็มในการผ่าตัด อาการของกัปตันพ้นวิกฤตและฟื้นตัวได้เป็นอย่างดี หลังการรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาล 280 วัน กัปตันซอกแฮกยุนหายเป็นปกติ และกลายเป็นฮีโร่ในใจคนเกาหลีตลอดกาล ในช่วงปลายปี 2011 เขายังเดินทางไปลอนดอน ประเทศอังกฤษ เพื่อรับเหรียญกล้าหาญจาก IMO – International Maritime Organization

และเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นระหว่างวันที่ 18-21 มกราคม 2011 ได้รับขนานนามว่าเป็น Operation Dawn of Gulf of Aden